САХА СИРЭ. ДЬОКУУСКАЙ. Олунньу 16 күнэ — ULUS.MEDIA. Саха Өрөспүүбүлүкэтин Уопсастыбаннай палаататын тыа сирин сайыннарыыга, агро-бырамыысыланнай комплекска уонна олохтоох салайыныыга хамыыһыйата олунньу 15 күнүгэр тэрийэн ыыппыт төгүрүк остуолун бэбиэскэтигэр 3 боппуруоһу көрөргө былааннаабытыттан сылгыны иитии салаатын сайыннарыы кэскилин уонна бөрө ахсаанын сүрүннээһин тустарынан кэпсэтии, Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин салалтата бүтүннүү бырабыыталыстыба отчуотугар сылдьарынан, кулун тутар ыйга көһөрүлүннэ. Инньэ гынан, “балбаах сокуонун” эрэ дьүүллэстилэр.

Биллэрин курдук, Госдумаҕа ааспыт сайын от ыйын 14 күнүгэр “Сүөһүнү иитии ойоҕос бородуукталарын уонна РФ чопчу сокуоннай аакталарыгар уларытыылары киллэрии тустарынан” диэн 248-с №-дээх федеральнай сокуон ылыллыбыта. Сокуон быйыл кулун тутар 1 күнүттэн күүһүгэр киирэр. Баара-суоҕа ый аҥаарын кыайбат кэм хаалла.

Дьүүллэһиигэ хамыыһыйа бэрэссэдээтэлэ, мунньаҕы салайан ыыппыт Сергей Сюльскайтан уонна кини солбуйааччыта Татьяна Скрябинаттан уратылар куйаар ситимигэр холбонон, кытыннылар. Бэйэлэрин тус санааларын Уопсастыбаннай палаата бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Иван Горохов, хамыыһыйа чилиэнэ Сергей Анисимов, Ил Түмэн дьокутаата Иван Слепцов уонна Ньурба, Бүлүү улуустарыттан тыа хаһаайыстыбатын салайааччылара этиннилэр.

Быстахтык ыллахха, Бүлүү улууһунааҕы тыа хаһаайыстыбатын управлениетын салайааччыта Павел Иннокентьев “улуус 100-тэн тахсалыы ынах сүөһүлээх, үүтүнэн харчылаһан олорор 10 производственнай кэпэрэтиибэ уонна сибиинньэ иитэр 2 тирэх хаһаайыстыбата бу сокуон толору күүһүнэн үлэлээтэҕинэ, уустук балаһыанньаҕа киирэн, кэхтиигэ барыахтарыттан” мунчаарарын аһаҕастык эттэ. Иван Горохов Саха сиригэр тыа хаһаайыстыбата онто суох тыйыс усулуобуйаҕа үлэлииринэн, сокуону тохтотору туруорсан, тыа сирин дьонун көмүскүүргэ ыҥырда.

Дьокутаат Иван Слепцов: “Биһиги дьоммут бу сокуоҥҥа бэлэмэ суохтар. Маҥнай сиһилии илдьиритэн быһааран биэриэххэ. Улахан комплекстарга маннык ирдэбил турара сөптөөх. Мин Нерюнгритааҕы көтөр фабрикатын салайарым саҕана эмиэ ирдииллэрэ. Кыраларга ыарахан буолуо, бааһынай даҕаны араастаах, сорох 5 ынахтаах, онон критерий олохтуур сөп. Хаһаайыстыбалар анал былаһаакканы тэринэллэригэр типовой бырайыак оҥоһуллуох тустаах. Үбүн-харчытын быһаарарга бырабыыталыстыба Ил Түмэҥҥэ этиитин киллэриэн наада”, – диир.

Хойутаан хобону тыаһаппыкка эбэтэр дайбаһан баран, сутуругу көрдөрбүккэ дылы буоллубут. “Күһүн эмиэ дьүүллэспиппит. Маннык боппуруостары ол саҕана көтөҕүөххэ баар этэ. Эһиги этиилэргитин өйүүбүт гынан баран, Уопсастыбаннай балаата мэктиэлээһин, сүбэлээһин биэрэр эрэ боломуочуйалаах”, – диэтэ Сергей Августович. И.И. Слепцов Ил Түмэн тыа сиригэр уонна аграрнай бэлиитикэҕэ сис кэмитиэтигэр Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин, Саха сириттэн талыллыбыт Госдума дьокутааттарын кытыннаран, өссө төгүл киэҥ кэпсэтиини тэрийэргэ этии киллэрдэ.

Россельхознадзор Амур уобалаһыгар уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр управлениетын бэтэринээрийэҕэ хонтуруолун уонна кэтэбилин отделын начаалынньыгын солбуйааччы Анна Старкова быһаарарынан, саҥа сокуонтан сэрэхэдийэр, тохтотторо сатыыр сатаммат, бу докумуон тэрээһиннээх хаһаайыстыбаларга сүөһүнү иитии ойоҕос бородуукталарын тыа хаһаайыстыбатын үлэтигэр, ол иһигэр тыа хаһаайыстыбатыгар туһаныллар сири өҥсүтүүгэ көдьүүстээхтик туттулларын улаатыннарар сыаллаах. Сокуоҥҥа ыйылларынан, сүөһүнү иитии ойоҕос бородуукталарыгар ноһуом, көтөр хойуута, ходуул, сүөһү иигэ уонна хотон иһигэр туттуллубут уу биир сиргэ мунньуллан, кирдээх убаҕаска кубулуйбута

киирэллэр.

– Тыа хаһаайыстыбатын табаарын оҥорооччуну тууйар сокуон ылыллыбытын курдук өйдүүр сыыһа, – диир Анна Иннокентьевна. – Төттөрүтүн, тыа сирин дьонугар көмөлөһөр өйтөн-санааттан оҥоһуллубут докумуон буолар. Эрдэ баар, тус-туспа сылдьыбыт сокуон аакталарын бу федеральнай сокуон бииргэ холбоото. Урут сүөһү-көтөр хойуута оҥорон таһаарыы III-V кылаас кутталлаах тобоҕунан (бөҕүнэн) ааҕыллар уонна тыа хаһаайыстыбатын тэрилтэтэ лиссиэнсийэлэппэтэх, “тулалыыр эйгэни дьүдэтэрин иһин” төлөбүр киллэрбэтэх буоллаҕына, ыстарааптанар эбит буоллаҕына, билигин сүөһүтүн сааҕа бородууктанан ааҕыллан, курсутан баран, уоҕурдууга туһанар, эргинэр кыахтанна. Сокуон хайаан даҕаны “маннык оҥоруохтааххын” диэн соҥнообот, модьуйбат: хаһаайыстыба ноһуомун уоҕурдууга эбэтэр “тобоххо” ыытарын бэйэтэ быһаарар. Ол инниттэн тустаах хаһаайыстыба бу дьыл кулун тутар 1 күнүттэн ыам ыйын 1 күнүгэр диэри, онтон кэлэр кыстыкка 2023 сыл ахсынньы 31 күнүгэр диэри биһиэхэ сүөһүтүн ноһуомун уоҕурдууга туттарын туһунан биллэриэхтээх. Биллэрбэтэҕинэ, “тобоҕунан” ааҕыллан, айылҕа харыстабылын көрүүтүгэр көһөр.

“Балбаах сокуона” сылгы, таба иитэр хаһаайыстыбаларга итиэннэ кэтэх ынах сүөһүлээх ыалларга тарҕамматын тоһоҕолоон бэлиэтиибит. Ол гынан баран… Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин сүөһүнү иитиигэ, племенной үлэҕэ, кэпэрээссийэҕэ уонна бааһынай хамсааһыныгар департаменын салайааччыта Николай Питимко саныырынан (отчуокка сылдьан, бассаапка суруйан ыыппытыттан ыллым), сокуон тыа хаһаайыстыбатын тэрилтэлэригэр уонна урбаанньыт-бааһынайдарга сыһыаннааҕын туһунан чуолкайдык суруллар эрээри, кэтэх хаһаайыстыбалаахтар эмиэ сокуону долоҕойдоругар хатыах тустаахтар.

“Тоҕо диэтэххэ, биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр тыа хаһаайыстыбатын саҥа мэхэньииһимигэр киириинэн сиэттэрэн, ынах төбөтүгэр көмө харчы көрүллэрин үрдүнэн тэрээһиннээххэ көһөн, үүт туттаран үрдүк дохуоттаныан баҕалаах кэккэтэ сыллата хаҥаан иһэр. Онно эбии “Агростартап”-ка сыл ахсын элбэх киһи кыттар, кыайбыттар олохтоммут болдьох иһигэр урбаанньыт быһыытынан учуокка тураллар. Оччоҕуна бэҕэһээҥи кэтэх хаһаайыстыбалаах ыаллар бүгүн сокуон ирдэбиллэрин толорор эбээһинэстэнэллэр. Онон, саҥа сокуон кэтэҕи таарыйыа суоҕа дии саныыр кэрэгэй, бэлэм сылдьыбыт ордук”, – диир Николай Николаевич.

Василий Никифоров

«Улус медия» сайтыгар: https://ulus.media/article/90217

Төгүрүк остуол толору видеота:

От adminNB

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *