Ааспыт кыһын үүт туттарыыта аҕыйаан, арыы оҥоруута мөлтөөн, дьоллоох Дьокуускай уонна улуустар олохтоохторо бэйэбит тэрилтэлэрбит оҥорон таһаарбыт арыылара суох буола сылдьыбыта. Онон быйылгы үүт ыамын, үүт туттарыытын боппуруоһа Саха Сирин бар дьонун долгутар боппуруос буолла.
Онон Хаҥалас уонна Чурапчы улуустарыгар үүт ыамын туруга.
«Хаҥалас» хаһыакка бэс ыйын 30 к.:
Улууспутугар үүт соҕотуопката
«Ынах үүтэ – тылыгар» диэн мээнэҕэ эппэттэр. Үүтү тутар тэриллиилээх улахан хаһаайыстыбалар күөххэ үктэнэн, сайылыктарыгар тахсаннар үрүҥ илгэни үрүлүтэ сүүрдэллэр.
Улуус үрдүнэн үүтү соҕотуопкатыгар сыллааҕы былаан 4894,2 туонна, бэс ыйын бүтэһик күнүнээҕи туругунан былаан 31,4 % туолан иһэр. Бүгүҥҥү күн үүтү соҕотуопкалааччыларга уонна оҥорон таһаарар хаһаайыстыбаларга көмө харчы 86,4% тиийэн турар.
Үүт былаанын туолуутун хаһаайыстыбаларынан арааран көрөр буоллахха, Валентин Иванов дириэктэрдээх «Хаҥалас-Ас» ТХПК 1126,2 былааннааҕыттан 291,6 т үүтү бэлэмнээн сыллааҕы былаанын 25,8% толорон иһэр. Александр Павлов салайар «Бөртө-Ас» ТХПК туһааннааҕынан 1250,0 былаанын 433,5 т үүтү ыан былаанын 34,6%, Тихон Скрябин дириэктэрдээх «Хаҥалас Агрохолдинг» ТХППК 800,0 былаанын, бүгүҥҥү күн 156,9 туоннаны ыан, 19,6%, онтон Станислав Ильин салайар «Южный» ХЭТ 1718,0 т былаанын 654, 5 т үүтү ыан, 38,1% толорон үчүгэй көрдөрүүлээх инники күөҥҥэ иһэр. Улуус үрдүнэн 1536,5 туонна үүт соҕотуопкаланан, бүгүҥҥү күҥҥэ 31,4% туолла. Кэтэх сүөһүлээх дьон 79,2 туонна үүтү туттаралларыгар уопсайа 21 дуогабар түһэрсиллибит.
Бу туруу үлэһит дьону кытта «Хаҥалас-Ас» ТХПК уонна «Южный» ХЭТ үлэлэһэллэр. Сотору-сотору быйаҥ ардаҕа түһэр буолан мэччирэҥ үчүгэй. Үрүҥ илгэни дэлэтээччилэр сайыҥҥы былдьаһыктаах күннэргэ хоһууннук үлэлииллэр, үгүөрү хамнаһы аахсаллар.
Уйбаан УЙГУУРАП
«Хаҥалас» хаһыат сайтыттан: https://xn--80aaaaaqpp6as1cq2a.xn--p1ai/article/62988
Чурапчы улууһун «Саҥа Олох» хаһыатыгар бэс ыйын 27 к.:
Чурапчыга үүт ыама үрдээтэ
Улууска үүт ыама, сайылыктааһын, арыыны оҥоруу хайдах баран иһэрин билистибит.
Мария Нюргустановна Макарова, кылаабынай зоотехник:
28 сайылыкка 2200 ынах сүөһү таҕыста, мантан 1200 төбөтө ыанньык сүөһү. Быйылгы сыллааҕы үүппүт былаана — 5465 туонна, оттон бу ыйга 364 туонна былааннаахпыт. Бүгүҥҥү туругунан күннээҕи үүппүт 34 туоннаҕа тэҥнэстэ. Ааспыт сыллааҕыны кытта тэҥнээтэххэ, бу көрдөрүү үрдүк. Кэлиҥҥи кэмҥэ ардах түһэн, алааска от үүнэн, онон сүөһүлэрбит истэрэ кэлэн, үүт эбилиннэ диэн сыаналыыбыт.
4700 ыанар ынах төрөөтө, бу 62 бырыһыан. Мантан хаалбыт кэмҥэ үүппүт былаанын толорорго соруктанан үлэлиибит. «Чурапчы» ТХПК бэйэтин бырабылыанньатынан үүтү ыаһыҥҥа туспа балаһыанньа оҥорбута. Сайылык үүтүн 3 солкуобайынан эбэн турар, 63 солк буолла. Инньэ гынан дьон сайылыкка тахсарга интэриэстээхтэр.
Владимир Еремеев, «Чурапчы» ТХПК бырабылыанньатын бэрэссэдээтэлин оҥорон таһаарыыга солбуйааччыта:
Билигин улууспут үрдүнэн 32 туонна үүт кэлэр. Чурапчытааҕы үүтү тутар собуокка күн аайы 10-ча туонна кэлэр. Онон кефир, суорат, сметана, сливки оҥоробут. Оттон нэһилиэктэр арыы оҥороллор, 19 арыы сыаҕа баар. Арыыга былааны быйыл уонна эһиил тиийэр гына туруорабыт. Былырыын арыы аҕыйах буолан, быйыл бэйэбит улууспутун таһынан атын улуустар эмиэ сайаапка биэрдилэр. Былаан — 500 туонна, билигин үүт ыама үрдээн, 200 туонна буолла.
Елена Макаринская
«Саҥа олох» хаһыат сайтыттан: https://xn--80aa7aggbp2b.xn--p1ai/article/62480
Ардахтар түһэннэр, арыылары уу ылан, быйыл от үүнүүтэ орто диэн буолла, онон быкыһын арыыбыт сыаната олус ыараабат, олохтоох арыы атыыттан сүппэт ини диэн эрэнэбит.