Петр оскуола кэннэ Дьокуускайдааҕы судаарыстыбаннай университет финансовай-экономическай факультетын бүтэрбит. Онтон хайдах тыа хаһаайыстыбатын эйгэтигэр кэлбитин маннык кэпсиир: — 2012 сыллаахха ийэм «Нөмүгү» Агрохолдинг» исписэлииһинэн үлэлии сылдьан хортуоппуй олордон көрөөрү сиэмэ ылбыта. Ол саас Өктөмҥө бааһына сирин түүлэһэн ылан хортуоппуйбутун барытын ыһарга санаммыппыт. 2014 сыллаахха «Саҥа саҕалыыр фермер» бырагырааманан 1 мөл. 500 тыһ. солк. ылан бастакынан тиэхиньикэ уонна үчүгэй сиэмэ атыыласпыппыт. Бастакы сылларга сирбитин наар түүлэһэн ылар этибит. Онтон бу кэнники Алааска уонна Бөдөөн-көйгө сирдэммиппит. Билигин онно уопсайа 20 гектар сирдээхпит, барытыгар хортуоппуй олордобут. Покровскай селекционердарын кытта ыкса үлэлэһэбит. Хортуоппуй араас суортарын ыһа сылдьыбыппыт, ол да буоллар бэйэбит учуонайдарбыт таһаарбыт суортарын — «Вармас», «Якутянка» диэннэри ордоробут. Кэнники сылларга фермердэр бары импортнай «Розара» суорду ыһар буоллубут. Бу суорт биһиги уһун кыһыммытыгар олус үчүгэйдик хараллан сытар уонна түргэнник ситэринэн быдан табыгастаах. Уопсайынан, хортуоппуйу уонна да атын оҕуруот аһын барытын сылга үстэ атыылыырга былаанныыгын: саас — сиэмэ хортуоппуй уонна араас арассаада, сайын ортото — бастакы үүнүү, сибиэһэй ас, онтон күһүн — үүнүүгүн барытын хомуйан атыылыыгын. Миигиттэн үксүн чааһынайдар ылаллар уонна кыралаан рестораннарга, кафеларга эмиэ туттарабыт. Уопсайа, сыл аайы 200 тоннаттан тахса хортуоппуйунан дьону хааччыйан олоробут.
Былырыын хортуоппуйга үчүгэй, ардахтаах дьыл буолла. Онно холоотоххо 2019-2020 сылларга олус курааннаабыта, сир барыта хатан, үүнүү мөлтөх соҕус этэ. Маны таһынан, эрдэ хаһыҥнаан эмиэ атахтааччы. Уопсайынан, үүнүү кураантан уонна ууну кутартан тутулуга суох. Мин курааҥҥа сайын устата 3-4-тэ уу кутабын, онтон ардахтаах дьылга 2-3-тэ куттахха да сөп буолар. Хаҥатан этэр буоллахха, олордор сиргин эмиэ көрүнүөхтээххин, тупсаран, буорун саҥардан, уоҕурдуутун кутан иһиэхтээххин. Холобур, аҥардас «Сиинэ хортуоппуйун» да ылан көрдөххө, Хаҥалас урут-уруккаттан элбэх киэҥ бааһыналардааҕынан, Өлүөнэ эбэ кытылыгар турар Сиинэбит сирэ өлгөм үүнүүлээҕинэн биллэрэ. Манна билигин да сопхуостан хаалбыт бэлэм оҥоһуллубут, уоҕурдуллубут бааһыналар өссө тупсарыллан олус бэрт үүнүүнү биэрэ сыталлар. Уонна ханнык баҕар култуураны халлаан лаппа сылыйбытын кэннэ ыһар ордук дии саныыбын. Сахабыт сирин күнэ-дьыла хайдах турара биллибэт, онон куруук кэтээн көрө, үөрэтэ сылдьыахха наада. Биһиги бааһынабытыгар үксүн дьиэ кэргэмминээн үлэлиибит. Күһүн хомуур саҕана көхтөөх, элбэх дьонноох-сэргэлээх, күргүөм-нээх үлэ ыытыллар. Манна араас нэһилиэктэртэн, улуустан дьон кэлэн тэҥҥэ үлэлээн, көмөлөһөн барааччылар. Түгэнинэн туһанан кинилэргэ барыларыгар улахан махталбын тиэрдэбин уонна аны күһүн эмиэ кэлиэхтэрэ диэн бигэ эрэллээхпит.
Бэйэбит сиирбитигэр оҕуруот аһын барытын олордо сатыыбыт. Кыстык устата битэмииннээх ас наада, онон араас култуураны барытын кыралаан дьиэ таһыгар ыһабыт. Онтон оҕуруот аһа ырыынакка атыыланар сыанатын ылар буоллахха, мантан ыла үрдээн бүтүө дии саныыбын. Сорох кэмҥэ сыана өссө түһүөн да сөп. Тоҕо диэтэххэ, биһиги эйгэбитигэр илин-кэлин былдьаһааччы элбэх уонна эбиллэ тураллар. Тас дойдуттан кэлбит дьонтон саҕалаан, улахан тэриллиилээх хаһаайыстыбаларга тиийэ, — диэн Петр Жуков бэйэтин уопутуттан санаатын үллэһиннэ, сүбэ-ама биэрдэ.
Жуковтарга өссө да сайдыыны, элбэх ситиһиини, өлгөм үүнүүнү баҕарабыт. Тыа хаһаайыстыбата оҥорон таһаарар бородууксуйатын туһанааччы баарын тухары бу эйгэ сайдыа, сүрүн сүүрээн буолуо. Билигин оҥорон таһаарааччылар өссө күүстээхтик үлэлиэхтээхтэр, импорт бириэмэтэ бүттэ, олохтоох бородууксуйаны өйүөххэ уонна элбэтиэххэ!
Татьяна ВЛАДИМИРОВА
«Хаҥалас хаһыат» сайтыттан: https://xn--80aaaaaqpp6as1cq2a.xn--p1ai/article/88906